Οι καλλιέργειες και τα αυτοφυή φυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ενεργειακούς σκοπούς: θερμότητα, ηλεκτρική ενέργεια, αλλά και υγρά, αέρια ή στερεά βιοκαύσιμα.
Τα φυτά αυτά λέγονται ενεργειακά φυτά και οι καλλιέργειες ενεργειακές. Το φυτικό υλικό που χρησιμοποιείται γι’ αυτόν τον σκοπό είναι:
• Οι φυτικές ύλες που προέρχονται από τα αυτοφυή φυτά και από τις ενεργειακές καλλιέργειες.
• Τα υποπροϊόντα που προέρχονται από τη μεταποίηση ή επεξεργασία των υλικών αυτών, όπως π.χ. τα ελαιοπυρηνόξυλα, υπολείμματα εκκοκκισμού βαμβακιού, το πριονίδι κ.ά.
Ως ενεργειακές καλλιέργειες θεωρούνται τόσο οι παραδοσιακές καλλιέργειες των οποίων το τελικό προϊόν θα χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ενέργειας και βιοκαυσίμων, όσο και νέες καλλιέργειες με υψηλή παραγωγικότητα σε βιομάζα ανά στρέμμα.
Οι γεωργικές ενεργειακές καλλιέργειες διακρίνονται σε ετήσιες, όπως είναι: Ελαιοκράμβη, Αραβόσιτος, Γλυκό και κυτταρινούχο σόργο, Κενάφ, Ηλίανθος, Κριθάρι, Ζαχαρότευτλα και Σιτάρι, και πολυετείς, όπως είναι: Μίσχανθος, Αγριοαγκινάρα, Switchgrass, Καλάμι, παουλόβνια, ψευδακακία, ευκάλυπτος κ.ά.
Τα φυτά που μπορούν κυρίως να καλλιεργηθούν στην Ελλάδα είναι ο ηλίανθος και η ελαιοκράμβη για παραγωγή βιοντίζελ και το κριθάρι, το σιτάρι, τα τεύτλα, ο αραβόσιτος (στη φωτογραφία) και το γλυκό σόργο για βιοαιθανόλη, ενώ για στερεά εκτός των γεωργικών υπολειμμάτων η αγριαγκινάρα, ο ευκάλυπτος, η παουλόβνια, η ψευδακακία, ο μίσχανθος, το κενάφ το καλάμι κ.ά.
Ο ηλίανθος μπορεί να δώσει 45-75 λίτρα/στρ. και η ελαιοκράμβη 43-90 λίτρα/στρ. βιοκαύσιμο για παραγωγή βιοντίζελ. Το βαμβάκι μπορεί να δώσει 18-25 λίτρα/στρ., η σόγια 29-44 λίτρα/στρ., το σιτάρι 45-240 λίτρα/στρ., ο αραβόσιτος 270 κιλά/στρ., τα τεύτλα 600 λίτρα/στρ., το σόργο 675-900 λίτρα/στρ. Ο ευκάλυπτος δίνει 0,8-1,3 «τόνους ισοδύναμου πετρελαίου», το καλάμι 0,9-1,3 ΤΙΠ, ο μίσχανθος 0,3-1,2 ΤΙΠ, η ψευδακακία 0,1-0,6 ΤΙΠ, η αγριαγκινάρα 0,6-1,1 ΤΙΠ.
Σε πειραματικές εργασίες που έγιναν στη χώρα μας το ενεργειακό ισοζύγιο (μεταξύ εισροών και εκροών), αλλά και οι ανάγκες σε λιπάσματα και νερό, δείχνει ότι η καλλιέργεια του γλυκού σόργου είναι η λιγότερο απαιτητική σε νερό και λιπάσματα και με το μεγαλύτερο ενεργειακό ισοζύγιο. Συγκεκριμένα: Τα σακχαρότευτλα έχουν ενεργειακό ισοζύγιο 1,76, ο αραβόσιτος 1,3 και το γλυκό σόργο 2,5-5.
Στη χώρα μας ως αποτέλεσμα πειραματικών εργασιών έχουμε τα εξής δεδομένα:
• Η ποσότητα βιομάζας που μπορεί να παραχθεί ανά ποτιστικό στρέμμα ανέρχεται σε 3-4 τόνους ξηρής ουσίας, ήτοι 1-1,6 ΤΙΠ.
• Η ποσότητα βιομάζας, που μπορεί να παραχθεί ανά ξηρικό στρέμμα μπορεί να φτάσει τους 2-3 τόνους ξηρής ουσίας, ήτοι 0,7-1,2 ΤΙΠ.
Οι σημαντικότερες παγκοσμίως χρήσεις της βιομάζας που προέρχεται από τέτοιου είδους καλλιέργειες, σε αναπτυγμένες χώρες, είναι:
• Στη Βραζιλία παράγεται από ζαχαροκάλαμο αλκοόλη σαν καύσιμο μεταφοράς, 9 εκατ. τόνοι/έτος.
• Στις ΗΠΑ από καλαμπόκι παράγεται αλκοόλη σαν καύσιμο μεταφοράς, 4 εκατ. τόνοι/έτος.
• Στη Γαλλία από τα σακχαρότευτλα και το σιτάρι κ.λπ. παράγεται αλκοόλη σαν καύσιμο μεταφοράς, 750.000 τόνοι/έτος.
• Στη Βραζιλία το 65% των αυτοκινήτων κινείται με αλκοόλη, ενώ τα υπόλοιπα με μείγμα βενζίνης-αλκοόλης (Ε20) σε αναλογία 80/20 με αλκοόλη που παράγεται από σακχαροκάλαμο.
Τα κυριότερα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από τη χρησιμοποίηση της βιομάζας για παραγωγή ενέργειας είναι τα ακόλουθα:
• Η αποτροπή του φαινομένου του θερμοκηπίου, το οποίο οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο διοξείδιο του άνθρακα (CO2) που παράγεται από την καύση ορυκτών καυσίμων.
• Η αποφυγή της επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας με το διοξείδιο του θείου (SO2) που παράγεται κατά την καύση των ορυκτών καυσίμων και συντελεί στο φαινόμενο της «όξινης βροχής». Η περιεκτικότητα της βιομάζας σε θείο είναι πρακτικά αμελητέα.
• Η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης, που είναι αποτέλεσμα της εισαγωγής καυσίμων από τρίτες χώρες, με αντίστοιχη εξοικονόμηση συναλλάγματος.
• Η εξασφάλιση εργασίας και η συγκράτηση των αγροτικών πληθυσμών στις παραμεθόριες και τις άλλες γεωργικές περιοχές, συμβάλλει δηλαδή η βιομάζα στην περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας.
Τα μειονεκτήματα που συνδέονται με τη χρησιμοποίηση της βιομάζας αφορούν, ως επί το πλείστον, δυσκολίες στην εκμετάλλευσή της, είναι τα εξής:
• Ο μεγάλος όγκος της και η μεγάλη περιεκτικότητά της σε υγρασία, ανά μονάδα παραγόμενης ενέργειας.
• Η δυσκολία στη συλλογή, μεταποίηση, μεταφορά και αποθήκευσή της, έναντι των ορυκτών καυσίμων.
• Οι δαπανηρότερες εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμός που απαιτούνται για την αξιοποίηση της βιομάζας, σε σχέση με τις συμβατικές πηγές ενέργειας.
• Η μεγάλη διασπορά και η εποχική παραγωγή της.
Πηγή: ethnos.gr